شیر توپی یا گازی یا بال ولو (Ball Valve) به خاطر ساختمان داخلی سادهای که دارند، نسبت به دیگر شیرها بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. در طراحی این قطعات از گردش ۹۰ درجهای یک گوی توخالی استفاده شده است، طوری که با چرخش گوی جریان سیال قطع و یا وصل میشود. امروزه طراحیهای متفاوتی برای شیرهای توپی صورت میگیرد که باعث تنوع این شیرها در صنایع مختلف شده است. قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو، اساس کار و انواع مختلف شیر توپی را در این مقاله مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد. اگر به خرید و فروش شیر توپی علاقه داشته و میخواهید بدانید که قیمت شیر توپی با توجه به چه پارامترهایی تغییر میکند تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
شیرهای توپی دریچههای ربع چرخشی هستند که از یک توپ توخالی، سوراخدار و چرخشی برای کنترل جریان مواد از یک دهانه (ورودی) به دهانه دیگر (خروجی) استفاده میکنند. شیر میتواند باز، بسته یا تا حدی باز باشد تا گازها، مایعات و مواد دوغاب از آن عبور کنند. دریچههای توپی در کاربردهایی استفاده میشود که در آنها نیاز به بسته شدن محکم و مهروموم کامل حس میشود.
شیرهای توپی بسیار متنوع هستند، زیرا میتوانند فشار تا ۱۰۰۰ بار و دمای ۴۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند. اندازه آنها از ۰.۵ سانتیمتر تا ۱۲۱ سانتیمتر است و به راحتی قابلاستفاده و تعمیر هستند. شیرهای توپی بهگونهای طراحی شدهاند که تنها امکان چرخش ۹۰ درجه را برای باز و بسته کردن شیر فراهم میکنند.
این بدان معنا است که هنگام چرخاندن دسته، سوپاپ بهطور کامل قفل میشود. دریچههای توپی در مصارف صنعتی محبوب هستند، زیرا در هنگام بستهشدن کامل، آببندی را بهطور کامل و بدون هواگیری انجام میدهند. قیمت شیر تخلیه و قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو با توجه به اجزای سازنده آن تغییر میکند.
شیرهای توپی را میتوان از فلز، پلاستیک یا فلز ذوبشده با سرامیک ساخت. گلوله بهکاررفته در شیر معمولاً برای دوام بیشتر با یک روکش کروم محافظت میشود. درست مانند سایر شیرهای صنعتی، شیرهای توپی نیز دارای قطعات متحرک خاصی هستند. در ادامه اجزای سازنده یک شیر توپی را که روی قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو تأثیر مستقیم دارد، مورد بررسی قرار دادهایم.
بدنه یک شیر توپی بهعنوان محفظه شیر عمل کرده و تمام اجزای دیگر شیر را در خود جای میدهد. همچنین بهعنوان اولین مرز فشار دریچه عمل میکند، چرا که اولین خط مقاومت را در برابر جریان مواد از طریق لولههای متصل به شیر فراهم میکند. بدنه یک شیر توپی چارچوب اصلی شیر است، از اجزای دیگر محافظت میکند و آنها را در کنار هم نگه میدارد. هرچه بدنه از مواد مقاومتر و باکیفیتتری ساخته شود، قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو نیز به همان اندازه بالاتر میرود.
درپوش یک شیر توپی دهانه بدنه شیر را میپوشاند. معمولاً به بدنه پیچ شده و سلامت بدنه را تضمین میکند. کلاهکها دومین مرز فشار شیر را تشکیل میدهند، زیرا استحکام بدنه را در مقابله با فشار موادی که از طریق لولههای متصل به شیر جریان مییابد، تقویت میکنند. درپوش شیر توپی معمولاً از همان مادهای ساخته میشود که بدنه شیر ساخته شده است، علت این کار نیز ایجاد ساختاری یکپارچه، محکمتر و بادوامتر است.
تریم یک شیر توپی شامل تمام قسمتهای متحرک شیر است. تریم شامل توپ (دیسک)، نشیمنگاه و ساقه است. توپ داخل دریچه بهعنوان دیسک عمل میکند. این کره توخالی در مرکز دریچه قرار میگیرد و با چرخاندن دسته، تراز سوراخ گوی با دهانه ورودی و خروجی یکی شده و مواد از آن عبور میکنند.
توپ بهعنوان مرز فشار سوم دریچه عمل میکند زیرا در تماس مستقیم با مواد جاری در داخل لولههای متصل به شیر قرار میگیرد. ساقه سوپاپ توپ را به محرک متصل میکند. با چرخاندن محرک، ساقه نیز به نوبه خود حرکت کرده و توپ را میچرخاند.
ساقه، توپ را از طریق اتصالات جوش دادهشده به محرک متصل میکند. محل قرار گرفتن توپ، دریچه توپی است. این نشیمنگاه همچنین بهعنوان حلقه مهروموم شناخته میشود.
محرک شیر توپی همان چیزی است که برای باز و بسته کردن شیر از آن استفاده میکنیم. چرخهای دستی، اهرمها، موتورها، شیر برقیها، اپراتورهای پنوماتیکی و بازوهای هیدرولیک همگی نمونههایی از محرکهای سوپاپ توپ هستند. اکثر تولیدکنندگان شیرهای توپی، اکچویتور را از طریق یک یوغ بر روی درپوش سوار میکند. قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو با فعالکننده چرخدستی پایینتر از نمونههای دیگر است.
همانطور که از نام آن پیدا است، آببندی از هرگونه نشت سیال از ساقه و بدنه جلوگیری میکند. آببندی معمولاً از مواد فیبری مانند کتان یا تفلون ساخته میشود. آببندی از قسمتهای داخلی شیر محافظت کرده و برای جلوگیری از هرگونه نشتی، روی آنها یک مهروموم ایجاد میکند.
شیرهای توپی دریچههای قطعکنندهای هستند که از یک توپ برای شروع یا توقف جریان مواد استفاده میکنند. توپ موجود در شیر همان عملکرد دیسک را در سایر شیرها انجام میدهد. توپ توخالی است و دارای سوراخی است که به آن دریچه نیز میگویند. هنگامی که محرک حرکت میکند، توپ به سمتی میچرخد که قسمتی از سوراخ یا کل سوراخ با ورودی و خروجی بدنه سوپاپ در یک خط قرار بگیرد. این همترازی و همراستایی به مواد اجازه میدهد تا از طریق شیر جریان پیدا کنند.
برای بستن شیر، محرک دوباره حرکت میکند. توپ به سمتی میچرخد که سوراخ عمود بر مسیر جریان قرار بگیرد. این حالت باعث میشود که جریان متوقف شود. اکثر شیرهای توپی برای باز یا بسته شدن کامل به چرخش ۹۰ درجهای محرک نیاز دارند.
دریچههای توپی بسته به تعداد نشیمنگاهها و پورتهای شیر میتوانند یک طرفه، دو طرفه یا چند طرفه باشند. بهعنوان مثال، یک شیر توپی دو طرفه با یک نشیمنگاه یک طرفه خواهد بود که جهت جریان روی شیر نشان داده شده است. همان سوپاپ با دو نشیمنگاه دو طرفه خواهد بود. در این شیر، یک نشیمنگاه در سمت بالادست و دیگری در سمت پاییندست توپ خواهد بود. اگر جریان از طریق یک پورت تعیین شده وارد شود، شیرهای توپی سه طرفه، چهار طرفه و پنج طرفه همان کارایی شیر یک طرفه را خواهد داشت. شیرهای توپی با چندین پورت، متصل شدن جریان در بیش از یک جهت را امکانپذیر کرده و نیاز به استفاده از چندین شیر را از بین میبرند. قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو چند جهته بالاتر از قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو یک طرفه است. در زمان خرید شیر توپی و خرید شیر نمونه گیری از فروشگاههای فروش شیر، به ساختار و پیکربندی آنها توجه کنید.
ملاکهای دیگری مانند طراحی، تعداد پورتها، اندازه مجرا، مونتاژ بدنه، مدخل توپ و نوع نشیمنگاه برای دستهبندی انواع شیرهای توپی وجود دارد که در هنگام خرید از فروشگاههای فروش شیر توپی باید در مورد آنها آگاهی کافی داشت.
دریچههای توپ مکانیسم پیچیدهای ندارند. نصب آنها آسان بوده و استفاده و تعمیرات آنها نیز ساده است. طراحی ساده آنها عملکرد آنها را تحت تأثیر خود قرار نداده است، شیرهای توپی در بسیاری از کاربردهای صنعتی مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. انواع مختلفی از شیرهای توپی بسته به ساختار بدنه و عملکرد آنها وجود دارد که در ادامه بررسی خواهند شد. قیمت شیر یک طرفه و قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو تا حدود زیادی به نوع و کارکرد آن بستگی دارد.
سازندگان شیرهای توپی این شیرها را بر اساس پیکربندی بدنه آنها دستهبندی میکنند. چهار نوع شیر توپی بر اساس ساختار آنها وجود دارد.
همانطور که از نام آن مشخص است، در شیرهای توپی ورودی بالا با برداشتن درپوش درب بالایی، امکان دسترسی به قسمتهای داخلی شیر فراهم میشود. این شیرها را میتوان به راحتی مونتاژ و جدا کرد. دسترسی آسان، امکان تعمیر و نگهداری را بدون نیاز به جدا کردن شیر توپی از خط لوله فراهم میکند. قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو همچنین قیمت شیر پروانه ای یا باترفلای ولو ورودی بالا چندان بالا نبوده و صرفه اقتصادی بالایی دارد.
این شیرهای توپی دارای بدنه یک تکه هستند. اتصالات روی شیر فلنجی یا پیچی است. توپ توسط یک پیچ در جای خود نگهداشته میشود. شیرهای توپی ورودی انتهایی معمولاً از نظر اندازه کوچکتر هستند و برای کاربردهایی که نیاز به فشار کمتری دارند استفاده میشود. فروش شیر توپی ورودی انتهایی رایج بوده و قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو ورودی انتهایی نسبت به انواع دیگر پایینتر است.
در شیرهای توپی اسپلیت بادی، بدنه شیر به دو یا سه تکه تقسیم میشود که مانند فلنج به هم پیچ میشوند. یک قسمت از بدنه همیشه بزرگتر از بقیه است و این قسمت بزرگتر همان محفظهای است که توپ را نگه میدارد. شیرهای توپی اسپلیت بادی معمولاً از نظر اندازه بزرگتر هستند. بازرسی و نگهداری این شیرها آسان است، از این رو فروش شیر توپی شکافدار رایج است.
در شیرهای توپی بدنه جوشخورده، درپوش به بدنه شیر جوش داده میشود. این باعث میشود شیر از هر نوع نشتی در امان باشد. قطعات داخلی شیر قابلدسترسی یا نگهداری نیستند. شیرهای بدنه جوشخورده برای کاربردهای زیرزمینی، خطوط لوله زیردریایی و برای تنظیم جریان مواد خطرناک مناسب هستند. قیمت شیرآلات فشار قوی و قیمت شیر توپی یا گازی یا بال ولو معمولاً بالا است.
حرکت توپ، نحوه عملکرد شیر توپی را مشخص میکند. سه نوع شیر توپی بر اساس حرکت توپ وجود دارد. در زمان خرید شیر توپی از فروشگاههای فروش شیر توپی، به مکانیسم حرکتی توپ آن دقت کنید.
در این نوع شیر، گوی فقط به ساقه شیر متصل میشود. با فشردهسازی دو نشیمنگاه الاستومری، توپ در جای خود نگهداشته میشود. در عین حال توپ، فضا برای شناور شدن آزادانه بین نشیمنگاهها را دارد. هنگامی که فشار بالادست در شیر ایجاد میشود، توپ روی نشیمنگاه پاییندست فشردهشده و یک مهروموم محکم ایجاد میکند. بنابراین این نوع دریچه میتواند مکانیسم قطع دو طرفه را فراهم کند. قیمت شیر توپی شناور مناسب و بهصرفه است.
عملکرد شیرهای توپی شناور در فشارهای بالا دشوار است. این مشکل در شیرهای توپی نصبشده بر روی ترانیون برطرف میشود. در این نوع شیر توپی، توپ توسط یک شفت یا بند در محور چرخش عمودی خود پشتیبانی میشود. ترانیون فشار ناشی از جریان را جذب میکند، بنابراین نقطه تماس بین توپ و نشیمنگاه بیشازحد تحتفشار قرار نمیگیرد. این به نوبه خود باعث کاهش گشتاور عملیاتی میشود. فروش شیر توپی ترنیون برای کاربردهای فشار بالا و مقیاس بزرگ بسیار مناسب است.
ساییدهشدن مهرومومها یکی از دلایل اصلی خرابی شیرهای توپی است. بالا آمدن دریچه توپی ساقه و چرخش آن، این مشکل را برطرف میکند. در این شیر توپی یک ساقه در آببندی تعبیه شده است که از تماس مستقیم آببند و نشیمنگاهها جلوگیری میکند. هنگامی که شیر بسته میشود، ساقه در برابر فشار قرار گرفته و از بستهشدن محکم شیر جلوگیری میکند. هنگامی که شیر باز است، ساقه از نشیمنگاه دور میشود تا جریان به راحتی از آن عبور کند.
Double Block and Bleed یا شیر انسداد و تخلیه نوع دیگری از شیرهای توپی است که مورد استفاده قرار میگیرد. قیمت شیر توپی دابل بلک اند بلید بالا است.
سوراخ، قطر داخلی گویهای مورد استفاده در شیرهای توپی است. سه نوع اصلی از شیرهای توپی بر اساس نوع حفره وجود دارد. شیر توپی تمام پورت (قیمت شیر توپی تمام پورت بالا است. این نوع شیر مناسب برای صنایع شیمیایی، پتروشیمی و پالایش میباشد)، شیر توپی با پورت کاهشیافته (قطر سوراخ داخلی یک یا دو اندازه اسمی کمتر از قطر داخلی خط لوله متصل است که مناسب برای صنعت نفت و گاز میباشد) و شیر توپی V-Port.
شیرهای توپی را میتوان در ساختارهای یک، دو یا سه تکه قرار داد. قیمت شیر توپی یک تکه پایینتر از نمونههای دیگر است.
از شیر توپی در توربین، خطوط تغذیه گاز، اسکیدهای کمپرسور، کارخانههای نفت خام، اسکید ژنراتور، کارخانههای پلیمری، سوپاپ جداکننده، کارخانههای LNG، کارخانههای میدانهای گازی، کارخانههای پردازش گاز صنعتی، مزارع مخازن، خطوط خوراک پالایشگاه نفت، هیدروکربن، پالایش نفت، زیردریایی، زیرزمینی، برودتی و نمکزدایی میتوان استفاده کرد.
بررسی مزایای شیر توپی، بالا بودن قیمت شیر توپی نسبت به شیرهای معمولی را توجیه میکند.
شیرهای توپی محافظت قابلاعتمادی در برابر نشتی ایجاد میکنند از این رو برای کاربردهای صنعتی عالی هستند. این شیرها به سرعت باز و بسته میشوند و برای کاربردهای مایع و گاز عالی هستند. شیرهای توپی بسیار متنوع هستند بنابراین میتوان از آنها برای انواع خدمات و صنایع مختلف استفاده کرد.
ثبت نظر